Baboon monkey Information In Marathi बबून हा माकड जुन्या जागतिक माकड कुटुंबातील आहे. हे सर्व माकडांपैकी सर्वात मोठे माकड असून प्रामुख्याने हे दक्षिण आफ्रिकेमध्ये आढळून येतात. हे एक प्रकारचे सामाजिक माकड आहेत. या प्रजातीतील मादी ही इतर पिल्लांना दत्तक घेते. तसेच पिल्लांचे देखभाल करते. या प्रजाती सर्वसाधारणपणे कोणत्याही प्रकारे मानवी लोकांना धोक्याचे नाही तसेच मानव आणि बबून माकड यांच्यामध्ये बऱ्याच प्रमाणात संपर्क वाटला आहे. जंगलामध्ये अनेक अपघातात बबून हे माकड मारले जातात. त्यामुळे आता बबून या माकडांची संख्या खूप कमी होत आहे. तर चला मग या माकडा विषयी आज आपण सविस्तर माहिती पाहूया.
बबून माकडा प्राण्याची संपूर्ण माहिती Baboon monkey Information In Marathi
बबून माकड कोठे आढळून येते?
बबून हे माकड आफ्रिकेतील खुल्या सवाना आणि जंगल प्रदेशामध्ये आढळून येतात. हे माकडे सर्वभक्षी आहेत तसेच त्यांचे मुख्य शिकार हे नाईल नदी मधील मगरी, बिबट्या, सिंह व हायना हे आहेत. बहुतेक बबून हे त्यांच्या सैन्यांमध्ये राहतात.
सिमीफॉर्मेस
| डोमेन | युकेरियोटा |
| राज्य | प्राणी |
| फिलम | चोरडाटा |
| उपखंड | हाप्लोरहिनी |
| इन्फ्राऑर्डर | सिमीफॉर्मेस |
| कुटुंब | Cercopithecidae |
बबून माकडे काय खातात?
बबून हे माकड सर्वभक्षी आहेत. त्यांच्या आहारामध्ये मास तसेच वनस्पती फळ यांचा सुद्धा समावेश असतो. बघून हे दिवसा किंवा रात्रीच्या वेळी उंच खडकांवर भक्षकांपासून दूर झोपतात. त्यांच्या आहारामध्ये वनस्पती आणि प्राणी असतात. हे माकडे संधीसाधू आहेत तसेच गवत, बिया, झाडांची पाने, उंदीर, पक्षी, शंख, मासे, कोळी, कीटक, बुरशी, झाडांची साल इत्यादी खातात.
बऱ्याचदा हे माकड मानवी निवासस्थानावर सुद्धा छापे टाकतात. दक्षिण आफ्रिकेमध्ये अन्नाच्या शोधांमध्ये घरे आणि गाड्या सुद्धा ही माकडे फोडतात. छतावरील कवले फोडतात तसेच पिके खातात व मेंढ्या, शेळ्या आणि कोंबडी यांची सुद्धा शिकार करतात.
बबून या माकडाची शरीर रचना :
बबून अशा प्रजातीनुसार त्यांच्यामध्ये आकार, वजनात फरक पडतो. सर्वात लहान गिनी बबून असून त्याची लांबी 50 सेमी असते तसेच त्याचे वजन 14 किलो असते तर सर्वात मोठे चक्मा बबून आहे. त्याची उंची 120 सेंटिमीटर पर्यंत असते तर त्याचे वजन 40 किलोपर्यंत असते. सर्व बबून माकडांना लांब कुत्र्यासारखे थथून आणि तीक्ष्ण कुत्र्यासारखे दात असतात. दोन डोळे असतात, त्यांची शेपटी लहान आणि त्यांच्या पसरलेल्या नितंबावर त्वचेचे मज्जातंतू केस नसलेले पॅड असतात.
बबून माकडाची जीवनपद्धती :
चक्मा बाबूल माकड सहसा सामाजिक गटांमध्ये राहणे पसंत करतात. ज्यांना सैन्य सुद्धा म्हटले जाते, ज्यांच्या सैन्यांमध्ये अनेक प्रौढ नर प्रौढ मादी आणि त्यांची पिल्ले असतात. बऱ्याचदा त्यांचा गट खूप लहान असतो तर एखाद्या वेळेस त्यांचा गट खूप मोठा सुद्धा असतो.
त्यांच्या गटांमध्ये नवीन वर्चस्व असलेली नर बहुतेक वेळा लहान पिल्लांना किंवा पूर्वीच्या अस्तित्व असलेल्या नरांना मारलेल्या लहान बाळांना मारतात. बबून सैन्यांमध्ये एकता, समूह वर्तन असते. जे शरीराची वृत्ती चेहऱ्यावरील हावभाव स्वर आणि स्पर्श यांच्याद्वारे संवाद साधतात. यांच्यामध्ये विनीचा हंगाम हा ठरलेला नसतो.
साधारणपणे प्रत्येक नर कोणत्याही मादीशी समागम करू शकतो. पुरुषांमधील विण हा त्यांच्या सामाजिक दर्जावर अवलंबून असतो. मादी सामान्यतः सहा महिन्यांच्या गर्भधारणेनंतर पिल्लांना जन्म देतात. एका वेळी एकच अर्भक जन्माला येते.
यांची मादी सर्व संततीसाठीची असणारी कर्तव्य पार पाडते तसेच इतर माद्या सुद्धा तिला सहाय्य करतात. एका वर्षानंतर पिल्लाचे दूध सोडले जाते. पाच ते आठ वर्षाच्या कालावधीनंतर परिपक्वता पिल्लांमध्ये निर्माण होते. या माकडांचे आयुष्य 20 ते 30 वर्ष असते तर बंदी वासातील माकड 45 वर्षापर्यंत जगू शकते.
बबून माकडांचे प्रकार :
बबून या माकडाचे मुख्य तीन प्रकार पडतात. चला मग त्या विषयी माहिती जाणून घेऊया.
गिनी बबून : गिनी बबून हे मुख्यता पश्चिम आफ्रिकेमधील एका छोट्या भागात राहतात. त्यांच्या एरियामध्ये गिनी सेलेगल, गांबिया, दक्षिण मॉरिटानिया आणि पश्चिम माली या माकडांचा समावेश होतो. त्यांच्या निवासस्थानामध्ये कोरडी जमले तसेच बुश समान किंवा स्टेटस यांचा समावेश आहे. या माकडांचे केस हे लालसर तपकिरी रंगाचे असतात तसेच काहींच्या अंगावर केस नसतात.
गडद व्हायलेट किंवा काळ्या चेहऱ्याचे वैशिष्ट्यपूर्ण कुत्र्यासारखे तथुन असणारे हे माकड आहेत तसेच या माकडांची लहान मानाने वाढलेली आहे. शेपटी गोलाकार कमानीमध्ये असते. यांच्या शरीरामध्ये बदल देखील जाणवतो. त्यामुळे हे माकड जमिनीवर लांब अंतर चालू शकतात. गिनी बबून सर्वात लहान बबून प्रजातींपैकी एक आहे. याचे वजन 13 किलो ते 26 किलो पर्यंत असते तसेच त्यांचे आयुष्य 20 ते 50 वर्षे असते.
चक्मा बबून : चक्मा बबून हे ड्रॅकेन्सबर्गच्या गवताळ अल्पाइन उतारापासून कालाहारी वाळवंटापर्यंत आढळून येतात. हे माकड वुडलैंड, सवाना, स्टेप्स आणि उपवाळवंटासह विस्तृत प्रदेशांमध्ये राहतात. रात्रीच्या वेळी चक्मा बबुल निशाचर शिकारीपासून दूर उंच टेकड्यांवर आपले वास्तव्य करतात तसेच उंच मोठ्या झाडांवर झोपतात.
दिवसा पाण्याची आवश्यकता असल्यामुळे ती शुष्क भागांमध्ये राहतात. यांच्यात मुख्य तीन उपप्रजाती आढळून येतात. त्यांच्यामध्ये आकार, रंगानुसार भिन्नता आढळून येते. चक्मा या प्रजातीचा माकड मोठा जाड व गडद तपकिरी रंगाचा असतो तसेच त्याचे पाय काळे असतात.
राखाडी पाय असलेल्या चक्मा केप हा यापेक्षा किंचित लहान असून रंगाने हलका आहे. त्याचा बांधा मजबूत असतो तसेच त्याचे पाय राखाडी असतात. हा सामान्यतः केप चक्मापेक्षा लहान तसेच कमी गडद रंगाचा असतो.
हमांद्र्यास बबून : या प्रजातीच्या माकडांमध्ये नर हे मादी पेक्षा दुप्पट जाडे व मोठे असतात. जे बहुतेक सामान्य आहे, ही प्रजाती प्रौढांमधील रंगांमध्ये फरक दर्शवते तसेच प्रौढ नरांना एक उच्चारित चंदेरी, पांढरा रंग असतो तसेच जो दहा वर्षात विकसित होत जातो. तर मादीच्या पूर्ण शरीरावर केस असून तिच्या अंगावरील केसांचा रंग तपकिरी असतो. त्यांच्या चेहऱ्याचा रंग हा लालसर तांबूस असतो.
यामध्ये नर माकडाचे उंची 80 सेंटीमीटर व वजन 30 किलोपर्यंत असते तर महिलांचे वजन हे 15 किलो पर्यंत असते. तसेच मादीच्या शरीराची लांबी 40 ते 45 सेंटीमीटर असते. यांची शेपटीची लांबी 40 ते 60 सेंटिमीटर असते. बिलांचा रंग हा गडद तपकिरी किंवा काळा असतो. एका वर्षानंतर तो रंग हलका होतो.
FAQ
बबून कोणता प्राणी आहे?
आफ्रिका आणि अरेबियाच्या कोरड्या प्रदेशात आढळणाऱ्या मोठ्या, मजबूत आणि प्रामुख्याने स्थलीय माकडांच्या पाच प्रजातींपैकी कोणतीही
हमाद्र्याचे बबून काय खातात?
मुख्यतः गवत, बिया, पाने आणि मुळे खातात. कधीकधी ते कीटक, विंचू आणि लहान सरडे आणि सस्तन प्राणी देखील खातात
बबून आपली शेपटी कशासाठी वापरतो?
झोपण्यासाठी, खाण्यासाठी किंवा संकटाकडे पाहण्यासाठी झाडांवर चढू शकतात आणि करू शकतात.
बबून किती हुशार असतात?
कमीतकमी मानवी लहान मुलांसारखे हुशार आहेत